|
|
|
|
|
|
|
Column Rob Witjes
|
| Zijn we tevreden? |
In de afgelopen maanden verscheen het ene positieve bericht over de arbeidsmarkt na het andere. Het herstel op de arbeidsmarkt is robuuster. Maar is er reden genoeg voor tevredenheid?
Het herstel van de arbeidsmarkt komt door een sterk verbeterde economie nu echt op stoom. In het derde kwartaal groeide de economie met 2,4% ten opzichte van dezelfde periode van 2015. We behoren hiermee tot de snelste groeiers van de EU. Het aantal banen steeg in het afgelopen jaar fors, er kwamen voor het tiende kwartaal op rij meer vacatures bij en de werkloosheid daalt gestaag. Tot en met oktober werden 14% minder WW-uitkeringen aangevraagd.
Macrosucces en microproblemen
We kunnen macro gezien zeker tevreden zijn over hoe de arbeidsmarkt zich in het afgelopen jaar heeft ontwikkeld. Uiteraard komen op microniveau ook de nodige individuele, minder positieve verhalen naar boven. Zo is de werkloosheid onder 50-plussers weliswaar gedaald, maar nog steeds worden veel van hen met de bittere realiteit geconfronteerd. Afwijzing op afwijzing. Maar we zien nu toch echt ook verbeteringen voor de hogere leeftijdsgroepen. Nu is het niet zo dat werkgevers ineens massaal de deuren wijd openzetten voor 50-plussers. Maar meer van hen blijven nu in ieder geval binnenboord.
Vergelijken
Wanneer zijn we echt tevreden? Deze vraag is niet eenduidig te beantwoorden. Waar kijk je naar? We hebben steeds de neiging te vergelijken met de jaren vlak vóór de crisis. De jaren 2007 en 2008 waren immers (grotendeels) topjaren voor de arbeidsmarkt. Voor degenen die graag een vergelijking willen maken, hieronder een overzicht.
Meer zelfstandigen
Op basis van CBS-cijfers kunnen we concluderen dat er in het derde kwartaal van 2016 zo’n 72.000 banen meer waren dan acht jaar geleden. Het aantal banen voor zelfstandigen is nu 156.000 hoger, maar het aantal werknemersbanen ligt nog altijd 84.000 lager. Het totaal aantal gewerkte uren lag in het derde kwartaal van 2016 op nagenoeg hetzelfde niveau als acht jaar geleden. In het derde kwartaal van 2008 stonden er maar liefst 247.000 vacatures open. Nu zijn dat er 162.000. Over de eerste drie kwartalen van 2008 ontstonden er bijna 18% meer vacatures dan nu het geval is.
Minder vaste banen
Er zijn momenteel ruim een half miljoen minder vaste banen dan acht jaar geleden. Het aandeel vaste werknemersbanen daalde in die periode van 80% naar 73%. Dit verschilt overigens per leeftijdsgroep. Het aandeel vaste banen onder jongeren in loondienst daalde in acht jaar tijd van 47% naar amper 29%. Voor 45-plussers was de daling minder sterk: van 89% naar 87%. De netto arbeidsparticipatie bedroeg in het derde kwartaal van 2008 68,2%. Acht jaar later is dit 66,2%.
Meer werklozen
Het werkloosheidspercentage stond in oktober 2008 op 3,6%. In oktober 2016 was dit op 5,6%. Het aantal WW-uitkeringen is nog altijd zo’n 2,5 keer hoger dan vlak voor de crisis. Het aandeel langdurige werklozen lag in het derde kwartaal van 2008 op 29%. Acht jaar later was dit aandeel opgelopen tot 40%. Voor 45-plussers was dat respectievelijk 51% en 63%.
Richtpunt
Hebben we iets van een richtpunt? Wanneer kan de vlag uit? Dit is subjectief en afhankelijk van de gekozen invalshoek en indicatoren. In de praktijk wordt het werkloosheidspercentage nog wel eens als maatstaf gezien. Maar wanneer is nu sprake van een ‘normaal’ werkloosheidsniveau? Ook dat is lastig eenduidig te bepalen. Als we kijken naar het werkloosheidspercentage over de afgelopen 20 jaar, dan ligt het gemiddelde iets boven de 5%. Zullen we als ijkpunt voorlopig maar uitkijken naar het moment dat de werkloosheid beneden de 5% duikt? De laatste keer dat de werkloosheid onder de 5% lag, was augustus 2011. Dat is toch al weer lang geleden.
Als je alle cijfers van 2008 vergelijkt met de huidige situatie, dan hebben we wellicht de neiging om een stuk minder opgewekt te zijn. Vergelijken mag altijd, maar laten we hierin niet te lang blijven hangen. The future is now.
Rob Witjes, december 2016
|
Rob Witjes
Hoofd Arbeidsmarktinformatie
en -advies UWV
Twitter: @RobWitjes |
Terug naar de volledige UWV Kennisnieuwsbrief december 2016 >> |
|
|
|
|
|
|
|
|
